Platformwerkers zijn niet betrokken geweest bij het tot stand komen van het SER-advies voor hervorming van de arbeidsmarkt; zijn na afloop niet geïnformeerd over de inhoud van dat advies; en voor zover ze op de hoogte zijn van de adviezen en hier een mening over hebben, staan ze er overwegend negatief tegenover. Dit blijkt uit onderzoek van Motivaction in opdracht van zes platformorganisaties naar de houding van platformwerkers ten aanzien van het SER Advies voor het Sociaal Economisch beleid 2021-2025.
Ingrijpende hervormingen
Afgelopen juni kwam de Sociaal Economische Raad (SER) met langverwachte voorstellen voor een ingrijpende hervorming van de arbeidsmarkt. De SER stelt onder andere voor om een minimumtarief voor zelfstandigen in te voeren en de vaste arbeidsovereenkomst als uitgangspunt te stellen. Dit riep kritische vragen op over het gebrek aan representatie van zelfstandigen in de SER, waardoor voorstellen over zelfstandigen worden beklonken zonder hun inspraak.
Niet betrokken, niet geïnformeerd en niet gesteund
Naar aanleiding hiervan besloten platformorganisaties Deliveroo, Helpling, Roamler, Temper, Uber en YoungOnes tot een gezamenlijk onderzoek onder platformwerkers om inzicht te krijgen in hun houding ten aanzien van het voorstellen van de SER. Uit het onderzoek blijkt dat 84% van de ondervraagde platformwerkers niet is geraadpleegd over de adviezen die over hun toekomst gaan. Zo’n 64% van de platformwerkers had voor het onderzoek zelfs nog nooit van de adviezen gehoord. Nog eens 22% heeft wel wat gehoord, maar kent de inhoud van de adviezen niet. En, als je platformwerkers vraagt of het SER-advies hun belangen behartigt, zegt slechts 26% volmondig ‘ja’.
“Dit onderzoek sterkt onze oproep aan de politiek, omdat het bevestigt dat er geen draagvlak is voor het inperken van de arbeidsvrijheid van meer dan honderdduizend tevreden platformwerkers”, aldus Temper oprichter Niels Arntz namens de zes platformbedrijven. “We doen een oproep aan de politiek om beleid te maken dat recht doet aan de diverse en dynamische arbeidsmarkt van de 21ste eeuw”.
De platforms hebben in juni opgeroepen tot een sociaal akkoord voor platformwerk, waarin platformwerkers nadrukkelijk betrokken worden bij het vormgeven van beleid. Dit onderzoek vormt daarop een vervolgstap.
Flexibiliteit grootste goed
Flexibiliteit en kunnen werken waar en wanneer je wil, is volgens platformwerkers het grootste voordeel van platformwerk (68%). Dit sluit aan bij de belangrijkste reden die wordt genoemd om te kiezen voor dit type werk, namelijk dat men niet iedere week evenveel kan of wil werken (58%). Ook de vrijheid om platformwerk te kunnen combineren met andere belangrijke zaken (48%) en de vrijheid om nergens aan vast te zitten (33%) zijn aspecten die platformwerkers als grote voordelen noemen.
Ook de verschillen tussen loondienst en platformwerk, zoals de lage sociale bescherming die het met zich meebrengt, komen in het onderzoeksrapport aan bod. Als platformwerkers de afweging moeten maken, verkiezen zij overtuigend de vrijheid en flexibiliteit van platformwerk boven een vaste baan (68% vs. 17%), werken zij liever via een platform dan via een uitzendbureau (68% vs. 13%) en hebben ze de voorkeur voor flexibele in plaats van vaste uren (69% vs. 12%).
Joep Hutschemakers - general manager Deliveroo Nederland: "Het is echt een gemis dat de huidige wetgeving platformwerkers en andere zelfstandigen dwingt om een keuze te maken tussen flexibiliteit en sociale bescherming. Dat de overgrote meerderheid kiest voor die flexibiliteit, zegt iets over hoe sterk die wens is, maar doet niets af aan het feit dat óók zij sociale bescherming verdienen. Daarom hebben wij voorgesteld om een Sociaal Akkoord over platformwerk te sluiten waardoor zelfstandigheid wél gecombineerd kan worden met sociale bescherming."
Sanne Audenaert – Onderzoeksbureau Motivaction/Sparkey: "Uit ons onderzoek onder platformwerkers die actief zijn op de zes platforms komt naar voren dat zij bewust kiezen voor flexibiliteit in de invulling van hun werk en dit in grote mate verkiezen boven de zekerheden van loondienst. Met name de indeling van werktijden en uren is hierin belangrijk voor deze groep. Ook is evident dat de overgrote meerderheid niet op de hoogte is van de hervormingsplannen van de SER. We zien dat er verdeeld wordt gereageerd op de adviezen, maar stellen ook vast dat een substantieel deel van deze groep nog geen mening heeft of kan vormen. Het is van belang dat zij meer betrokken en geïnformeerd worden."
Bijlage: over het onderzoek
Methode en opzet
Kwantitatief onderzoek
Dit onderzoek is opgezet als een kwantitatief online onderzoek. Bij deze methode vullen respondenten de vragenlijst in eigen tijd en tempo in achter hun computer. De voordelen van online onderzoek zijn minimale belasting van respondenten en minder sociaal wenselijke antwoorden.
Doelgroepen en sample
Temper, Deliveroo, Uber, Helpling, Roamler en YoungOnes. Hebben werkenden die in het afgelopen jaar actief op hun platform zijn geweest uitgenodigd voor het onderzoek. N=1.415 mensen zijn begonnen aan de vragenlijst. Na een controlevraag bleek dat n=1.271 respondenten daadwerkelijk in de afgelopen 12 maanden klussen hebben uitgevoerd voor één of meer van de platforms. De rapportage gaat in op de resultaten van deze laatste groep.
Vragenlijst
De vragenlijst voor dit onderzoek is in samenwerking met de platforms opgesteld. De lijst bestond uit 20 vragen, waarvan 9 achtergrondvragen en 11 inhoudelijke vragen. De gemiddelde invulduur was 8 minuten.
Veldwerk
Elk platform heeft uitnodigingen verstuurd naar de eigen achterban. De veldwerk-periode vond plaats tussen 11 augustus en 25 augustus 2021.
